Hiểu đúng về dây họ để tránh rủi ro pháp lý

Trong đời sống dân gian Việt Nam, các hình thức như họ, hụi, biêu, phường đã tồn tại từ lâu đời như một phương thức tương trợ tài chính giữa các cá nhân trong cộng đồng. Trải qua thời gian, tuy hình thức tổ chức có sự thay đổi để phù hợp với bối cảnh xã hội hiện đại, nhưng bản chất của các quan hệ này vẫn dựa trên nền tảng thỏa thuận, niềm tin và sự tương trợ lẫn nhau. Tuy nhiên, sự phát triển của các hình thức “chơi họ” cũng kéo theo nhiều rủi ro, tranh chấp và hành vi lợi dụng trái pháp luật. Do đó, việc hiểu rõ các quy định pháp luật điều chỉnh hoạt động tổ chức và tham gia dây họ là cần thiết để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Kỳ Vọng Việt sẽ làm rõ khái niệm, nguyên tắc tổ chức, phân loại và điều kiện tham gia dây họ cũng như trách nhiệm của các bên, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện và đúng đắn về một tập quán tài chính quen thuộc nhưng không kém phần phức tạp này.

1. Khái niệm về Họ, Hụi, Biêu, Phường

📌 Căn cứ: Điều 471 Bộ luật dân sự 2015

– Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh hụi và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.

2. Nguyên tắc tổ chức họ

📌 Căn cứ: Điều 3 Nghị định 19/2019/NĐ-CP

✔️ Việc tổ chức họ phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự như sau:

– Mọi cá nhân, pháp nhân bình đẳng, không được lấy bất kỳ lý do nào để phân biệt đối xử. Được pháp luật bảo hộ như nhau về các quyền nhân thân và tài sản.

– Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng.

– Cá nhân, pháp nhân phải xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự thiện chí, trung thực.

– Việc xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự:

- Không được xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng;
- Không được xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

– Cá nhân, pháp nhân tự chịu trách nhiệm khi không thực hiện, thực hiện không đúng nghĩa vụ dân sự.

✔️ Việc tổ chức họ chỉ được thực hiện nhằm mục đích:

– Tương trợ lẫn nhau giữa những người tham gia quan hệ về họ.

✔️ Không được tổ chức họ để:

– Cho vay lãi nặng;

– Lừa đảo chiếm đoạt tài sản;

– Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản;

– Huy động vốn trái pháp luật;

– Các hành vi vi phạm pháp luật khác.

3. Có bao nhiêu loại họ?

📌 Căn cứ: Khoản 6, 7, 8 Điều 4 Nghị định số 19/2019/NĐ-CP

– Họ không có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ. Và không phải trả lãi cho các thành viên khác.

– Họ có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và phải trả lãi cho các thành viên khác.

– Họ hưởng hoa hồng là họ có lãi hoặc họ không có lãi mà thành viên được lĩnh họ phải trả một khoản hoa hồng cho chủ họ (đầu thảo) theo mức do những người tham gia dây hụi thỏa thuận.

4. Điều kiện tham gia họ

📌 Căn cứ: Điều 5 Nghị định 19/2019/NĐ-CP

– Cá nhân muốn là thành viên của họ thì phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự.

– Tuy nhiên đối với trường hợp người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi mà có tài sản riêng thì có thể là tham gia chơi họ, thành viên của dây họ, nếu tài sản là bất động sản hoặc là động sản phải đăng ký quyền sở hữu thì phải được người đại diện theo pháp luật của mình đồng ý.

– Ngoài ra cần đảm bảo các điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ.

5. Điều kiện làm chủ họ (đầu thảo)

📌 Căn cứ: Điều 6 Nghị định 19/2019/NĐ-CP

– Là người từ đủ mười tám tuổi trở lên. Không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định của Bộ luật dân sự.

– Trường hợp các thành viên tự tổ chức dây họ thì đầu thảo là người được hơn một nửa tổng số thành viên bầu, trừ trường hợp các thành viên có thỏa thuận khác.

– Điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ.

6. Hình thức thỏa thuận về dây họ

📌 Căn cứ: Điều 7 Nghị định 19/2019/ NĐ-CP

– Thoả thuận về dây họ được thể hiện bằng văn bản. Văn bản thoả thuận về dây họ được công chứng, chứng thực nếu những người tham gia dây họ yêu cầu.

– Trường hợp thỏa thuận về dây họ được sửa đổi, bổ sung thì văn bản sửa đổi, bổ sung được công chứng, chứng thực nếu những người tham gia dây họ yêu cầu.

7. Văn bản thỏa thuận dây họ

📌 Căn cứ: Điều 8 Nghị định 19/2019/ NĐ-CP

– Văn bản thỏa thuận về dây họ có những nội dung chủ yếu sau đây:

Họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu; ngày, tháng, năm sinh; nơi cư trú của chủ họ (nơi chủ họ “đầu thảo” thường xuyên sinh sống hoặc nơi đang sinh sống nếu không xác định được nơi thường xuyên sinh sống);
Số lượng thành viên, họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của từng thành viên;
Phần họ;
Thời gian diễn ra dây họ, kỳ mở họ;
Thể thức góp họ, lĩnh họ.

– Ngoài ra, văn bản thỏa thuận về dây họ có thể có những nội dung sau đây:

Mức hưởng hoa hồng của chủ họ (đầu thảo) trong họ hưởng hoa hồng;
Lãi suất trong họ có lãi;
Trách nhiệm ký quỹ hoặc biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác của chủ họ (đầu thảo);
Việc chuyển giao phần họ;
Gia nhập, rút khỏi, chấm dứt dây họ;
Trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ;
Nội dung khác theo thỏa thuận.

8. Dây họ chấm dứt khi nào?

📌 Căn cứ: Khoản 1 Điều 11 Nghị định 19/2019/ NĐ-CP

– Dây họ chấm dứt khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Theo thoả thuận của những người tham gia dây họ.
Mục đích tham gia dây họ của các thành viên đã đạt được.
Trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Kết luận

Việc chơi họ là một hình thức tương trợ tài chính quen thuộc, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu thiếu hiểu biết pháp luật. Do đó, nắm rõ quy định về tổ chức và tham gia dây họ là cần thiết để bảo vệ quyền lợi và hạn chế tranh chấp cho các bên liên quan.

Trên đây là nội dung tư vấn về Họ, Hụi, Biêu, Phường: Tập quán dân gian dưới góc nhìn pháp luật. Nếu bạn còn thắc mắc liên quan đến vấn đề này, hãy liên hệ với Luật Kỳ Vọng Việt để được tư vấn, hỗ trợ một cách chính xác nhất.

Trân trọng cảm ơn!

Zalo: 090.225.5492

Xem thêm: