Trách nhiệm pháp lý liên quan đến hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân

Trong kỷ nguyên số hiện nay, việc bảo vệ dữ liệu cá nhân trở thành một vấn đề hết sức quan trọng, không chỉ đối với các tổ chức, cá nhân trong việc bảo vệ quyền lợi của mình mà còn là trách nhiệm của nhà nước và các cơ quan chức năng. Dữ liệu cá nhân, đặc biệt là thông tin nhạy cảm như thông tin về sức khỏe, tài chính, tín dụng, hay thậm chí là thói quen, sở thích, nếu bị tiết lộ trái phép có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với cá nhân bị xâm phạm, làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, cũng như quyền lợi hợp pháp của họ. Trước tình hình đó, việc quy định trách nhiệm pháp lý đối với hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân là rất cần thiết.

Trong phạm vi bài viết này, Luật Kỳ Vọng Việt sẽ làm rõ trách nhiệm pháp lý liên quan đến hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân theo các quy định của pháp luật Việt Nam, bao gồm trách nhiệm hình sự, dân sự và hành chính.

1. Khái niệm dữ liệu cá nhân

Căn cứ: Khoản 1 Điều 2 Nghị định 12/2023/NĐ-CP

Dữ liệu cá nhân là thông tin dưới dạng ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự trên môi trường điện tử gắn liền với một con người cụ thể hoặc giúp xác định một con người cụ thể. Dữ liệu cá nhân bao gồm dữ liệu cá nhân cơ bản và dữ liệu cá nhân nhạy cảm.

2. Hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân

Hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân được hiểu là hành động làm rò rỉ, công khai hoặc chia sẻ thông tin cá nhân của một người mà không có sự đồng ý của họ, hoặc trái với các quy định của pháp luật. Đây có thể là hành vi cố ý hoặc vô ý, nhưng đều gây ra những tác hại nghiêm trọng đối với quyền lợi của cá nhân bị xâm phạm.

Các hình thức tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân có thể bao gồm:

Tiết lộ thông tin cho bên thứ ba: Cung cấp thông tin cá nhân của người khác cho các tổ chức, cá nhân mà không có sự đồng ý của chủ thể thông tin.
Lạm dụng dữ liệu cá nhân: Sử dụng thông tin cá nhân của người khác vào mục đích không chính đáng như tiếp thị, quảng cáo, hay lợi dụng để thực hiện các hành vi lừa đảo.
Lộ thông tin qua các sự cố bảo mật: Dữ liệu cá nhân có thể bị tiết lộ trong các vụ tấn công mạng, mất an toàn thông tin từ các hệ thống lưu trữ dữ liệu.

3. Trách nhiệm pháp lý đối với hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân

a. Trách nhiệm hình sự

Căn cứ: Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)

Hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đặc biệt trong các trường hợp xâm phạm quyền lợi nghiêm trọng của cá nhân.

Cụ thể, Điều 288 Bộ luật Hình sự quy định về tội xâm nhập trái phép vào hệ thống máy tính, mạng máy tính hoặc thiết bị số của tổ chức, cá nhân. Nếu hành vi tiết lộ dữ liệu cá nhân có tính chất nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn cho các tổ chức, cá nhân, hoặc có mục đích xâm phạm quyền riêng tư, danh dự, nhân phẩm của cá nhân, thì người vi phạm có thể bị xử lý hình sự với mức án từ 1 đến 5 năm tù, hoặc phạt tiền.

Ngoài ra, hành vi tiết lộ dữ liệu cá nhân cũng có thể bị xử lý theo Điều 159 Bộ luật Hình sự về tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác. Trong trường hợp hành vi tiết lộ thông tin gây ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của cá nhân, người phạm tội có thể bị xử phạt đến 5 năm tù giam.

b. Trách nhiệm dân sự

Căn cứ: Bộ luật Dân sự năm 2015

Bên cạnh trách nhiệm hình sự, người có hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân còn phải chịu trách nhiệm dân sự đối với các thiệt hại mà hành vi của mình gây ra. Bộ luật Dân sự 2015 quy định rõ về việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cá nhân trong trường hợp bị xâm phạm quyền riêng tư, danh dự, nhân phẩm. Theo đó, cá nhân bị xâm phạm có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại về vật chất và tinh thần.

Thiệt hại vật chất có thể bao gồm chi phí khắc phục hậu quả, tổn thất tài chính do việc tiết lộ thông tin làm giảm uy tín, giá trị tài sản của cá nhân. Thiệt hại tinh thần có thể là sự tổn thương về mặt tâm lý, ảnh hưởng đến danh dự, uy tín, hoặc các hậu quả khác từ việc tiết lộ thông tin cá nhân.

Người vi phạm có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại theo yêu cầu của nạn nhân, bao gồm cả chi phí khắc phục và các thiệt hại khác mà nạn nhân đã phải chịu đựng.

c. Trách nhiệm hành chính

Căn cứ: Nghị định 15/2020/NĐ-CP

Ngoài trách nhiệm hình sự và dân sự, các cá nhân hoặc tổ chức vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân còn có thể bị xử lý hành chính về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Mức phạt hành chính đối với hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân có thể dao động từ vài triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng tùy thuộc vào mức độ vi phạm. Đối với các tổ chức, mức phạt có thể lên đến hàng tỷ đồng nếu vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân hoặc để lộ thông tin cá nhân của người dân.

4. Các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân

Để ngăn ngừa và giảm thiểu các hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân, pháp luật Việt Nam đã đưa ra một số biện pháp bảo vệ như sau:

Tăng cường quản lý và giám sát: Các cơ quan chức năng cần thực hiện các biện pháp kiểm tra, giám sát các tổ chức, doanh nghiệp trong việc thu thập, sử dụng và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Giáo dục, tuyên truyền: Cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân và các quyền lợi liên quan.
Xử lý nghiêm minh các vi phạm: Các cơ quan chức năng cần áp dụng các hình thức xử lý mạnh tay đối với những hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân, đặc biệt là các tổ chức, cá nhân có hành vi cố ý lạm dụng thông tin.

Kết luận

Trách nhiệm pháp lý đối với hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân tại Việt Nam là một vấn đề hết sức quan trọng trong bối cảnh xã hội hiện nay. Các quy định pháp lý về trách nhiệm hình sự, dân sự và hành chính đều có mục tiêu bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cá nhân, đồng thời ngăn ngừa các hành vi xâm phạm nghiêm trọng đến quyền riêng tư và danh dự của người dân. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, tổ chức và cộng đồng trong việc tăng cường nhận thức và áp dụng các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân một cách hiệu quả.

Trên đây là nội dung tư vấn về Trách nhiệm pháp lý liên quan đến hành vi tiết lộ trái phép dữ liệu cá nhân. Nếu bạn còn thắc mắc liên quan đến vấn đề này, hãy liên hệ với Luật Kỳ Vọng Việt để được tư vấn, hỗ trợ một cách chính xác nhất.

Trân trọng cảm ơn!

Hotline: 090.225.5492